Yoğunlaşma

Yoğunlaşama; yer ve sıcaklık özelliklerine göre ikiye ayrılır:

1. Yer Durumuna Göre:

a. Yükseklerde yoğunlaşanlar: Yağmur, kar, dolu.

b. Yeryüzünde yoğunlaşanlar: Çiğ, kırağı, kırç.

2. Sıcaklık Durumuna Göre:

a. 0ºC altında yoğunlaşanlar: Kar, kırağı, kırç, dolu.

b. 0ºC nin üstünde yoğunlaşanlar: Yağmur, bulut, çiğ ve sis’tir.

Not: Herhangi bir hava kütlesi sıcak bir yerden soğuk ve serin bir yere giderse yoğunlaşır ve ilk etapta sis oluşur. Bu sis yağmura da dönüşebilir.

YAĞIŞLAR

Oluşum nedenlerine göre üç çeşittir.

1. Konveksiyonel (Yükselim, siklonik) Yağış: Isınan havanın yükselmesi ve soğumaya uğramsı ile oluşur. Çünkü yükseklere çıkıldıkça hava sıcaklığı 200m de 1ºC düşer. Soğuyan havanın bağıl nemi artar ve yoğunlaşarak yağış oluşturur.

Dünya üzerinde buharlaşmanın en fazla olduğu yerlerden biri olan EKVATOR bölgesinde bu yağış çeşidi görülür. Güneş ışınları her zaman dik ve dike yakın açılar ile geldiği için sürekli yükselen hava kütleleri yağış yapar. Bundan dolayı dört mevsim düzenli yağış olur. SAVAN, STEP, KARASAL ve TUNDRA ikliminde de bu yağış çeşidi görülür. Türkiye’de ise İç Anadolu’daki Kırkikindi yağmurları (ilkbaharda) konveksiyoneldir. Doğu Anadolu’da oluşan yaz yağmurları da konveksiyoneldir.

2. Orografik (Yamaç) Yağış: Denizden gelen nemli hava kütleleri kara üzerinde bir dağ yamacı boyunca yükselir ve soğur ise yağışa sebep olur. Muson Asyası (G.D.Asya)nda görülen MUSON iklimi bu yağışa en iyi örnektir. Ayrıca Ilıman Okyanus ikliminde de yer yer görülür. Türkiye’de Karadeniz İkliminde görülür. Çünkü kuzeyden gelen rüzgarlar, denize paralel uzanan dağlar boyunca yükselerek soğur ve yağış bırakır.

3. Cephe (Frontal) Yağış: Farklı özellik ve sıcaklıktaki hava kütlelerinin karşılaşma alanlarına cephe denir. İki farklı basınç özelliği gösteren hava kütlesi karşılaştığında yüksek basınç alçalır, alçak basınç ise yükselip yüksek basıncın üzerine çıkar ve soğuyarak yağış getirir. Dünyada, 60º DAB alanlarında Kutup rüzgarları ile Batı rüzgarlarının karşılaşma alanlarında cephe olur ve yağış görülür. Burada görülen iklim ILIMAN OKYANUS (OKYANUSAL) iklimdir. Türkiye’de Kışın Akdeniz ikliminde görülür.

Türkiye’de Bölgelerin en fazla yağış aldığı mevsimler:

KARADENİZ bölgesi: Sonbahar

AKDENİZ ve EGE bölgesi: Kış

DOĞU ANADOLU: Yaz

İÇ ANADOLU: İlkbahar

Dünyanın En Fazla Yağış Alan Yerleri:

1. Ekvatoral Bölge
2. Muson Asya’sı
3. Orta Kuşak Karalarının Batı kıyıları (Okyanusal iklim), 60ºEnlemleri ve çevresi.

Dünyanın En Az Yağış Alan Yerleri:

1. Dinamik Yüksek Basınç alanlarındaki çöller (30º enlemleri).
2. Karaların iç kesimleri ve kutuplar.

NOT: Her mevsim yağışlı olan bir yerde yağış rejimi düzenlidir. Akarsu akış rejimi düzenlidir. Tarımda sulamaya gereksinim duyulmaz ve sulamanın yetersiz olduğu kurak bölgelerde uygulanan NADAS (toprağı bir yıl dinlendirme) yöntemi bu bölgelerde uygulanmaz. NADAS, yağışın yeterli olmadığı yerlerde uygulanan bir yöntemdir.